کرایوتراپی چیست؟
کرایوتراپی (یا سرما درمانی)، یک شیوه درمانی خاص است که در آن ضایعات سطحی پوست، تحت انجماد قرار می‌گیرند. ممکن است انجماد مناسب‌ترین راه درمان برای انواع مختلفی از ضایعات پوستی باشد
این شیوه نسبتاً ارزان قیمت، مصون و قابل اطمینان است.
اقسام کرایوتراپی
نیتروژن مایع
یخ دی اکسید کربن
DMEP
موارد استفاده از کرایوتراپی
زگیلهای ویروسی در کودکان
زگیلهای ویروسی در بزرگسالان من جمله زگیل آلت تناسلی
زگیل آبدار در بزرگسالان
کراتوز سبورئیک (زگیل سالمندی)
اکتینیک کراتوز (ضایعه‌ای پیش سرطانی که در اثر نور خورشید به وجود می‌آید)
زوائد و یا تگ‌های پوستی
کنترل و درمان بیماری سالک، بواسیر، یبوست، درد‌های پس از عمل جراحی در پرتو درمانی
از بین بردن چربی‌های اضافه بدن و از این دست میباشد.
از بین بردن تغییرات رنگی پوست و لک‌های ناشی از افتاب
اسکار‌های هیپرتروفیک و کلوئید‌ها
کیست‌ها و ضایعات توموری خوش خیم
خال‌های ملانوسیتیک
اقسام همانژیوم‌ها من جمله سارکوم کاپوزی
مکانیسم کرایوتراپی را در ۳ فاز میتوان تشریح کرد:
فاز نخست، فاز انتقال حرارت:
رایج‌ترین ماده مورد استفاده در کرایو، نیتروژن مایع است که نقطه جوشی معادل ۱۹۶- درجه سانتی گراد دارد و با استفاده از آن بر روی ضایعه یک فاز انتقال حرارت سریع از پوست به مایع فریز کننده اتفاق افتاده و مقدمات تخریب سلولی در محل ضایعه آماده میشود.
فاز دوم، فاز تخریب سلولی:
فریز ضایعه به دلیل شرایط هیپراسمتیک داخل سلولی، تخریب غیرمنتظره و سریع سلولی را به دنبال دارد. پژوهش‌های نشان داده است که بعد از یک تخریب سریع، قابلیت تولید کلاژن فیبروبلاست‌ها به حداقل میرسد و این، موجبات درمان ضایعاتی مانند کلوئید‌ها را به بهترین وجه آماده میکند.
فاز سوم، فاز التهابی:
این التهاب با ادم و قرمزی همراه است و پاسخ طبیعی به فرآیند مرگ سلولی میباشد. عدم کنترل مطلوب این فاز میتواند منجر به تشکیل تاول و درنهایت اسکار شود.
با انجام یک کرایوتراپی استاندارد ضایعات پوستی مثل اکتینیک کراتوز(Actinic keratoses) زگیلهای ویروسی و سبورییک کراتوز(Seborrhoeic keratoses) کاملا از بین می‌رود و جای آنها بر روی پوست کاملا نرمال است. کرایوتراپی در درمان زگیلهای تناسلی بسیار موثر و مطمئن عمل میکند.
موارد احتیاط
در افراد مسن و کودکان: به علت احتمال بیشتر تشکیل تاول و اسکار
افراد دیابتی: به علت احتمال عدم ترمیم مناسب و ایجاد زخم پس از انجام کرایوتراپی
افراد با پوست تیره: به علت احتمال تغییر رنگ محل ضایعه (هیپوپیگمانتاسیون)
پوست آسیب دیده (بر اثر آفتاب، استفاده موضعی از کورتیکواستروئیدها و …): به علت افزایش خطر تشکیل تاول و نکروز
بارداری: به علت افزایش کرایوگلوبولین‌ها و خطر پاسخ بیش از حد به کرایوتراپی
نواحی اطراف اعصاب: به علت خطر نوروپاتی محیطی