سرطان پوست خصوصاً در مراحل اوليه ممكن است شباهت زيادي به ضايعات سرطاني نداشته، بلكه بيشتر شبيه لكه هاي معمولي پوستي باشد. به همين دليل هر ضايعه مزمن و غيرعادي بايد مورد توجه قرار گيرد. خصوصاً هر تغييري در اندازه، رنگ، شكل يا ضخامت خال ها را بايد تحت نظر داشت. سعي كنيد نشانه هاي سرطان پوست را ياد بگيريد تا در صورت مواجهه با تغييرات مشكوك، آن ها را به موقع كشف نماييد.

بهترين راه محافظت از پوست اين است كه هيچ چيز را بي اهميت تلقي نكنيد و اگر كمترين ترديدي داريد به متخصص پوست مراجعه كنيد. پزشك ممكن است بيوپسي (نمونه برداري بافتي) انجام دهد و قطعه كوچكي از ضايعه را برداشته و به آزمايشگاه بفرستد تا معلوم شود كه ضايعه خوش خيم يا پيش سرطاني و بدخيم مي باشد.

سرطان سلول هاي پايه اي Basal Cell Carcinoma

اين نوع سرطان پوستي معمولاً به شكل يك برجستگي كوچك است كه اغلب روي سر، گردن و دست ها ايجاد مي شود. البته گاهي اين سرطان روي تنه به شكل لكه هاي قرمز رنگ ديده مي شود. اين سرطان در سياه پوستان نادر است ولي در سفيد پوستان شايعترين نوع سرطان پوستي به شمار مي آيد. بيماراني كه به اين نوع سرطان مبتلا مي شوند، اكثراً پوست روشن دارند و معمولاً موها و رنگ چشم آن ها نيز روشن مي باشد. پوست اين افراد در مقابل آفتاب معمولاً به راحتي مي سوزد و برنزه نمي گردد. اين نوع سرطان انتشار سريعي ندارد و بنابراين ممكن است ماه ها تا سال ها طول بكشد تا اندازه آن به حدود ۱/۵-۱ سانتيمتر برسد.

ضايعات درمان نشده ممكن است زخمي شده، خونريزي كنند و روي آن ها دلمه ايجاد شود. گاهي اين ضايعات خود به خود بهبود مي يابند و اين سيكل دوباره تكرار مي شود. گرچه اين نوع سرطان به ندرت به ساير اعضاي داخلي بدن منتشر مي شود ولي مي تواند ساختمان هاي زيرين پوست از قبيل غضروف و استخوان را مورد تهاجم قرار دهد و صدمات موضعي قابل توجهي را ايجاد كند.

براي درمان سرطان هاي سلول هاي بازال از روش هاي مختلفي بسته به نوع و محل ضايعه و نيز سن فرد مبتلا مي توان استفاده كرد:

· برداشتن ضايعه با مقداري از پوست سالم اطراف به عنوان حاشيه اطمينان، به روش جراحي.

· تراشيدن ضايعه با وسيله اي به نام كورت و سوزاندن كف و قاعده ضايعه تراشيده شده با سوزن هاي الكتريكي (كوتر).

·        منجمد كردن با نيتروژن مايع.

· ماليدن كرم ۵-FU (كرم ۵-فلوئورواوراسيل) براي انواع سطحي و كوچك سرطان سلول هاي پايه اي.

· راديوتراپي براي افراد خيلي پير توصيه مي شود و شانس عود آن بيشتر از ساير روش هاي درماني است.

سرطان سلول هاي سنگفرشي Squamous Cell Carcinoma

اين سرطان پوست ممكن است به شكل يك برآمدگي يا يك لكه پوسته دار قرمز رنگ بروز كند. اين سرطان دومين سرطان شايع پوستي در بيماران با رنگ پوست روشن مي باشد. سرطان سلول هاي اسكواموس در هر جايي از بافت پوششي از جمله مخاط ها ممكن است بروز كند، اما در نواحي باز پوست كه در تماس با آفتاب مي باشند بيشترين شيوع را دارد. گرچه سرطان فوق معمولاً براي مدتي محدود به لايه هاي فوقاني باقي مي ماند، اما در صورت عدم درمان، نهايتاً به بافت هاي عمقي نفوذ مي كند. در تعداد كمي از بيماران نيز از طريق گردش خون به ساير بافت هايي كه دور از ضايعه اصلي قرار دارند انتشار پيدا مي كند، كه اگر چنين اتفاقي بيفتد مي تواند كشنده باشد. سرطان هايي كه روي لب، پوشش هاي مخاطي، زخم هاي مزمن و ضايعات التهابي پوست ايجاد مي شوند شانس بيشتري براي انتشار دارند.

چون تماس طولاني مدت و مزمن با نور خورشيد مهمترين علت بروز اسكواموس است، لذا اين تومورها را بيشتر روي نواحي غيرپوشيده بدن (مثل صورت، گردن، پوست بدون موي سر، دست ها، شانه ها، بازوها و ناحيه پشت) مي بينيم. لاله گوش و لب پايين به خصوص در معرض خطر بيشتري هستند.

نواحي آسيب ديده پوست مثل سوختگي، جاي زخم، زخم هاي طولاني و مزمني كه خوب نمي شوند، نواحي اي كه تحت تابش اشعه ايكس و يا در تماس بعضي مواد شيميايي از قبيل آرسنيك، مواد نفتي بوده اند نيز شانس سرطاني شدن دارند.

دانشمندان معتقدند در مورد سرطان هاي سلول اسكواموس كه در پوست سالم بروز مي كنند زمينه وراثت نقش دارد. سياه پوستان كمتر به سرطان پوست مبتلا مي شوند. با اين حال بيشتر از ۳/۲ سرطان هاي پوستي كه در سياهان ديده مي شود از نوع اسكواموس هستند كه معمولاً در محل ضايعات التهابي قديمي جراحات ناشي از سوختگي ديده مي شوند.

در صورت مشاهده هر گونه تغييري در ضايعات پوستي قديمي يا به وجود آمدن ضايعه جديد و يا زخم هايي كه بهبود پيدا نمي كنند بايد سريعاً به پزشك مراجعه كرد. با تشخيص زودرس بيماري و درمان به موقع آن مي توان جلوي خطرات آن را گرفت.

براي درمان سرطان سلول هاي سنگفرشي روش هاي مختلفي وجود دارد. انتخاب بهترين روش درمان بستگي به نوع، اندازه، محل و عمق نفوذ تومور دارد. البته سن بيمار و وضعيت سلامتي وي نيز در تصميم گيري موثر است. براي درمان معمولاً نياز به بستري شدن نيست و مي توان اغلب موارد درمان را به صورت سرپايي انجام داد.